Co oznacza intercyza? Przewodnik po ustrojach majątkowych w małżeństwie
Wielu przyszłych małżonków zadaje sobie pytanie, czy warto zawrzeć intercyzę. Wokół tego pojęcia narosło wiele mitów – niektórzy uważają, że podpisanie intercyzy oznacza brak zaufania w związku, inni postrzegają ją jako narzędzie zabezpieczające majątek. W rzeczywistości intercyza to jedno z rozwiązań prawnych dotyczących ustroju majątkowego małżeństwa, a jej wybór powinien być świadomą decyzją podjętą po dokładnej analizie własnej sytuacji finansowej i życiowej.
Jako prawnik specjalizujący się w prawie rodzinnym, postaram się rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące intercyzy oraz innych ustrojów majątkowych, które mogą wybrać małżonkowie.
Ustrój majątkowy w małżeństwie – co to takiego?
W momencie zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje tzw. ustawowa wspólność majątkowa, o ile nie zdecydują się oni na inny ustrój poprzez zawarcie odpowiedniej umowy – czyli właśnie intercyzy. Wspólność majątkowa oznacza, że od momentu ślubu wszystkie dochody, nieruchomości oraz inne dobra nabyte przez jednego lub oboje małżonków wchodzą do majątku wspólnego.
Ustawowa wspólność majątkowa może nie być korzystna w każdej sytuacji. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, posiadania dużego majątku osobistego czy ryzyka związanego z długami jednego z małżonków, rozdzielność majątkowa może okazać się lepszym rozwiązaniem.
Rodzaje ustrojów majątkowych w małżeństwie
Polskie prawo przewiduje kilka różnych ustrojów majątkowych, które małżonkowie mogą wybrać w drodze umowy zawartej przed lub po ślubie.
- Wspólność majątkowa (ustawowa)
Jest to domyślny ustrój obowiązujący, jeśli małżonkowie nie zdecydują się na podpisanie intercyzy. W jego ramach wyróżniamy trzy rodzaje majątków:
- Majątek wspólny – obejmuje dochody z pracy, oszczędności, nieruchomości i ruchomości nabyte po ślubie.
- Majątek osobisty – w skład którego wchodzą dobra posiadane przed ślubem, darowizny, spadki czy przedmioty osobiste (np. biżuteria).
- Rozdzielność majątkowa (intercyza)
To najpopularniejsza forma umowy majątkowej małżeńskiej. Oznacza, że każdy z małżonków zachowuje pełną kontrolę nad swoim majątkiem – zarówno tym, który posiadał przed ślubem, jak i tym, który nabył w trakcie małżeństwa.
Kiedy warto rozważyć intercyzę?
- Gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą i nie chce, by ewentualne długi obciążyły drugiego małżonka.
- Jeśli małżonkowie mają duże różnice majątkowe i chcą uniknąć sporów dotyczących podziału majątku.
- W przypadku, gdy jedno z małżonków dziedziczy znaczny majątek i chce zachować go jako wyłącznie swój.
- Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków
To rozwiązanie pośrednie pomiędzy wspólnością a pełną rozdzielnością. Każdy z małżonków gromadzi swój majątek osobno, ale w przypadku rozwodu lub śmierci jednego z nich następuje wyrównanie dorobków. Jest to korzystne dla małżonka, który np. przez wiele lat zajmował się domem i dziećmi, nie osiągając dochodów na takim poziomie jak druga strona.
- Ograniczona wspólność majątkowa
Małżonkowie mogą dowolnie określić, które składniki majątku mają pozostać wspólne, a które osobiste. To elastyczne rozwiązanie, które pozwala dostosować podział majątku do indywidualnych potrzeb.
Jak zawrzeć intercyzę?
Intercyza musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Można ją zawrzeć zarówno przed ślubem, jak i po zawarciu małżeństwa – wówczas zmienia ona domyślny ustrój majątkowy.
Koszty zawarcia intercyzy są uzależnione od wartości majątku, ale podstawowa stawka notarialna wynosi zazwyczaj od 400 do 1000 zł (plus podatek VAT i koszty wypisów aktu notarialnego).
Wady i zalety intercyzy
Zalety:
✔️ Ochrona majątku przed długami małżonka.
✔️ Możliwość swobodnego zarządzania własnym majątkiem.
✔️ Ułatwienie podziału majątku w przypadku rozwodu.
Wady:
❌ Konieczność osobnego nabywania nieruchomości i składników majątku.
❌ Potencjalne skutki psychologiczne – dla niektórych intercyza oznacza brak zaufania.
❌ Wspólne kredyty mogą wymagać bardziej skomplikowanych formalności.
Intercyza a rozwód – co warto wiedzieć?
W przypadku rozwodu intercyza znacznie ułatwia podział majątku, ponieważ każda ze stron zachowuje to, co zgromadziła w trakcie trwania małżeństwa. Brak intercyzy oznacza konieczność podziału majątku wspólnego, co często prowadzi do długotrwałych sporów sądowych.
Warto jednak pamiętać, że w pewnych sytuacjach sąd może uznać, iż jeden z małżonków był pokrzywdzony przez intercyzę, np. gdy całkowicie poświęcił się rodzinie i nie miał możliwości budowania swojego majątku. W takich przypadkach istnieje możliwość dochodzenia rekompensaty.
Podsumowanie
Intercyza nie jest wyrazem braku zaufania, ale świadomą decyzją dotyczącą zarządzania majątkiem w małżeństwie. Nie każdy jej potrzebuje, jednak w wielu sytuacjach jest to rozwiązanie pozwalające uniknąć problemów finansowych i prawnych.
Każdy przypadek warto przeanalizować indywidualnie – w tym celu najlepiej skonsultować się z prawnikiem, który doradzi, jaki ustrój majątkowy będzie najlepszy w danej sytuacji.
👉 Masz pytania dotyczące intercyzy? Skontaktuj się z nami. Jesteśmy tutaj, by Ci pomóc.
📞 Zadzwoń:
- 41 260 67 56
- 668 142 244
