W Polsce zarówno adwokat, jak i radca prawny to profesje prawnicze, które mogą świadczyć pomoc prawną. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, istnieją pewne różnice między tymi zawodami, które warto znać, zwłaszcza gdy potrzebujesz pomocy prawnika.
Zakres uprawnień
Różnice w zakresie uprawnień między adwokatem a radcą prawnym wynikają z tradycji, a także z przepisów prawa, które regulują te zawody. Adwokaci i radcowie prawni są w Polsce regulowani przez oddzielne ustawy, choć z biegiem lat, zwłaszcza od 2015 roku, zakres ich uprawnień stał się bardzo zbliżony.
Adwokat
Zawód adwokata jest regulowany przez Ustawę z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze. Zgodnie z tą ustawą, adwokat może świadczyć szeroko rozumianą pomoc prawną, co obejmuje m.in.:
- Udzielanie porad prawnych i konsultacji w zakresie różnych dziedzin prawa.
- Sporządzanie opinii prawnych.
- Reprezentowanie klientów przed sądami i organami administracji publicznej w sprawach cywilnych, rodzinnych, gospodarczych, administracyjnych, a także w sprawach karnych.
- Obrona klientów w sprawach karnych i karnoskarbowych – adwokat może pełnić funkcję obrońcy, co oznacza, że reprezentuje klienta w postępowaniach dotyczących przestępstw i wykroczeń, a także doradza na każdym etapie postępowania karnego.
- Prowadzenie spraw rozwodowych, alimentacyjnych, spadkowych oraz dotyczących podziału majątku – są to najczęściej sprawy cywilne, w których adwokat specjalizuje się w doradztwie i reprezentacji.
Adwokat nie może być zatrudniony na umowę o pracę, co wynika z konieczności zachowania pełnej niezależności i wolności w działaniu. Adwokat prowadzi działalność w ramach własnej kancelarii lub spółki adwokackiej.
Radca prawny
Zawód radcy prawnego regulowany jest przez Ustawę z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Podobnie jak adwokaci, radcowie prawni mają szerokie uprawnienia do świadczenia pomocy prawnej, ale z pewnymi różnicami, które zostały z czasem zatarte. Główne uprawnienia radcy prawnego to:
- Udzielanie porad prawnych, sporządzanie opinii prawnych oraz opracowywanie projektów aktów prawnych – podobnie jak adwokat, radca prawny może doradzać klientom w zakresie różnych dziedzin prawa.
- Reprezentowanie klientów przed sądami i organami administracji publicznej – radca prawny może reprezentować klientów w sprawach cywilnych, administracyjnych, gospodarczych, a od 2015 roku także w sprawach karnych.
- Obrona klientów w sprawach karnych – na mocy zmian w ustawie o radcach prawnych z 2015 roku radcowie prawni, podobnie jak adwokaci, mogą pełnić funkcję obrońców w postępowaniach karnych i karnoskarbowych. Wcześniej radcy prawni nie mieli takich uprawnień.
Główna różnica dotycząca radców prawnych polega na tym, że radca prawny może być zatrudniony na umowę o pracę. Oznacza to, że radcowie mogą pracować w firmach, urzędach, instytucjach publicznych czy spółkach kapitałowych jako prawnicy in-house, czyli w wewnętrznych działach prawnych. Dzięki temu radcowie prawni często specjalizują się w obsłudze prawnej przedsiębiorstw i innych podmiotów gospodarczych
Podsumowanie różnic w zakresie uprawnień
Adwokat ma pełne uprawnienia do reprezentowania klientów we wszystkich sprawach, w tym karnych, cywilnych, gospodarczych, rodzinnych i administracyjnych. Adwokat może pełnić funkcję obrońcy w sprawach karnych, jednak nie może być zatrudniony na umowę o pracę.
Radca prawny ma podobne uprawnienia jak adwokat, w tym pełne prawo do reprezentacji w sprawach karnych od 2015 roku. Jednak w odróżnieniu od adwokata, radca prawny może być zatrudniony na umowę o pracę, co pozwala mu na pracę w firmach i instytucjach jako prawnik wewnętrzny.
Zmiany w przepisach w ostatnich latach zbliżyły oba zawody, dzięki czemu różnice w zakresie uprawnień między adwokatami a radcami prawnymi są obecnie minimalne, co daje klientom szeroki wybór pomocy prawnej w zależności od ich potrzeb i specyfiki sprawy.
Forma zatrudnienia
Jedną z kluczowych różnic między adwokatami a radcami prawnymi jest możliwość zatrudnienia na umowę o pracę. Ta różnica wpływa zarówno na sposób świadczenia usług prawnych, jak i na zakres klientów, którymi dany prawnik może się zajmować.
Adwokat
Zawód adwokata opiera się na zasadzie pełnej niezależności. Adwokaci nie mogą być zatrudnieni na umowę o pracę – zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Wynika to z przepisów Ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze oraz Kodeksu Etyki Adwokackiej, które kładą nacisk na niezależność adwokata, konieczną do prawidłowego wykonywania tego zawodu.
Adwokaci świadczą swoje usługi w formie prowadzenia indywidualnych kancelarii adwokackich, mogą również działać w ramach spółek (np. spółki cywilne, spółki partnerskie). Takie rozwiązanie zapewnia adwokatowi pełną swobodę działania i podejmowania decyzji, a także gwarantuje brak konfliktu interesów, który mógłby wyniknąć w sytuacji, gdyby adwokat działał jako pracownik etatowy. Jest to szczególnie istotne w sytuacjach, gdy adwokat broni klienta w sprawach karnych lub uczestniczy w trudnych sporach cywilnych.
Radca prawny
Radcowie prawni, w przeciwieństwie do adwokatów, mogą być zatrudniani na umowę o pracę, co wynika z Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. To oznacza, że radca prawny może pracować w wewnętrznym dziale prawnym przedsiębiorstwa, urzędu czy instytucji publicznej. Dzięki temu radca prawny może pełnić rolę prawnika wewnętrznego (tzw. in-house lawyer) i na bieżąco wspierać swojego pracodawcę we wszelkich kwestiach prawnych.
Radcowie prawni, będąc zatrudnionymi na umowę o pracę, mogą zajmować się:
- Sporządzaniem i opiniowaniem umów,
- Reprezentowaniem pracodawcy przed sądami i organami administracyjnymi,
- Prowadzeniem negocjacji,
- Wspieraniem działań prawnych w zakresie prawa pracy, prawa handlowego, prawa cywilnego czy administracyjnego.
Jednakże radca prawny zatrudniony na umowę o pracę w jednej firmie nie może reprezentować innych klientów (poza swoim pracodawcą) w sprawach cywilnych, gospodarczych czy administracyjnych. W takim wypadku świadczenie usług na rzecz innych podmiotów byłoby sprzeczne z jego formą zatrudnienia.
Dla firm i instytucji zatrudnienie radcy prawnego na stałe przynosi wiele korzyści. Radca prawny zatrudniony na umowę o pracę jest stale dostępny, co pozwala na bieżące rozwiązywanie problemów prawnych i zapewnia pełne wsparcie w codziennych działaniach przedsiębiorstwa.
Specjalizacja adwokata
Choć różnice w specjalizacjach między adwokatami a radcami prawnymi coraz bardziej się zacierają, istnieją pewne obszary, w których można zauważyć pewne preferencje i tradycyjne podziały w świadczeniu usług prawnych.
Adwokat
Adwokaci tradycyjnie specjalizują się w reprezentowaniu klientów w sprawach karnych oraz cywilnych, zwłaszcza w sprawach, które wymagają pełnienia roli obrońcy w procesach karnych. To, że adwokat od lat miał wyłączność na obronę w sprawach karnych, spowodowało, że wielu z nich wybrało tę ścieżkę kariery jako główny obszar swojej praktyki. Adwokaci zajmują się więc często:
- Obrona w sprawach karnych (przestępstwa i wykroczenia),
- Sprawy rodzinne (rozwody, separacje, podział majątku, ustalanie opieki nad dziećmi),
- Sprawy cywilne (spory majątkowe, windykacja należności, odszkodowania),
- Sprawy spadkowe (dziedziczenie, testamenty, zachowek).
Adwokaci specjalizujący się w prawie karnym zazwyczaj mają bogate doświadczenie w reprezentacji oskarżonych przed sądami oraz pełnienia funkcji obrońcy w trudnych i wymagających procesach. Często angażują się także w postępowania o odszkodowania, zarówno dla osób fizycznych, jak i firm.
Radca prawny
Radcowie prawni, ze względu na możliwość zatrudnienia w firmach oraz instytucjach publicznych, częściej koncentrują się na obszarach związanych z obsługą prawną przedsiębiorstw. Tradycyjnie specjalizują się oni w sprawach związanych z:
- Prawem gospodarczym i handlowym (umowy, prawo spółek, restrukturyzacje, upadłości),
- Prawem pracy (spory pracownicze, regulacje wewnętrzne firm, umowy pracownicze),
- Prawem administracyjnym (reprezentowanie przed organami administracji publicznej, odwołania, sprawy związane z decyzjami administracyjnymi),
- Obsługą prawną przedsiębiorstw (prowadzenie bieżących spraw firmy, negocjacje z kontrahentami, analiza ryzyka prawnego).
Chociaż po zmianach w 2015 roku radcowie prawni uzyskali możliwość obrony w sprawach karnych, w praktyce wielu z nich koncentruje się nadal na prawie cywilnym, handlowym i gospodarczym. Obsługa korporacyjna to obszar, w którym radcowie prawni często się specjalizują, co sprawia, że są oni naturalnym wyborem dla firm i instytucji szukających kompleksowej pomocy prawnej.
Podsumowanie
W zakresie specjalizacji adwokaci częściej wybierają sprawy karne i rodzinne, podczas gdy radcowie prawni są bardziej kojarzeni z obsługą prawną firm oraz sprawami gospodarczymi i administracyjnymi. Niemniej jednak, dzięki zbliżeniu uprawnień obu zawodów, zarówno adwokaci, jak i radcowie prawni mogą świadczyć pomoc prawną w wielu obszarach, zależnie od swojej specjalizacji i doświadczenia.
Kontakt do Kielce:
Seminaryjska 2/1 25 – 365 Kielce
41 260 67 56
668 14 22 44
mail: biuro@adwokat-kcw.pl
telefon lub sms w sprawach nagłych 696 113 700/24h
